Бу мақола шунингдек қолган тилларда ҳам мавжуд:
English 
Русский (Russian)
Ўзбекистонда яна бир блогер пайдо бўлди, у машҳурлик ва обуначилар сонини ошириш мақсадида одоб-аҳлоққа тўғри келмайдиган усуллардан фойдаланмоқда. Ушбу “хайпожор”, деб аталган блогер, боғлардаги скамейкаларда ўтирган ошиқларни яширинча видеога олиб, кейинчалик уларни интернетга жойлаштириб, оммага ҳавола қилмоқда. Уни ҳазиломус янги “Уятмен” деб аташмоқда, аммо у келтирган муаммолар умуман кулгили эмас.
Шахсий маконнинг бузилиши
Блогер содир этаётган биринчи ва энг кўзга кўринган қоидабузарлик — бу инсонларнинг шахсий маконига тажовуз қилишдир. Скамейкада ўтирган ошиқлар тинчлик ва хотиржамликка ишонч билдиришади. Уларнинг шахсий ҳаёти махфий бўлиб қолишига тўла ҳақлидирлар. Аммо “Уятмен” уларни бу ҳуқуқдан маҳрум қилиб, интим лаҳзаларни омманинг муҳокамаси ва қоралашига айлантирмоқда.
Бу каби ҳаракатлар нафақат одобсизлик, балки қонуний бузилиш ҳисобланади. Фуқароларнинг шахсий макони қонун билан муҳофаза қилинади ва рухсатсиз яширинча суратга олиш бунинг тўғридан-тўғри бузилиши ҳисобланади. Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар бу ҳаракатларни тўхтатиши ва одамларга жиддий зарар етказиши мумкин бўлган ҳолатларга барҳам бериши шарт.
Руҳий босим ва жамоатчилик томонидан қоралаш
Шахсий маконни бузишдан ташқари, блогернинг ҳаракатлари унинг қурбони бўлганлар учун жиддий руҳий оқибатларга олиб келиши мумкин. Оммавий диққат марказида бўлиш стресс, хавотир ва ҳатто депрессияни келтириб чиқариши мумкин, айниқса, уларнинг шахсий ҳаёти рухсатисиз ошкор этилганда. Интернетдаги жамоатчилик қоралаши, ҳазиллар ва масхаралар жиддий руҳий жароҳатларга сабаб бўлиши мумкин, буни енгиш қийин бўлади. Мамлакатимиздаги ҳолатларни инобатга олган ҳолда, бу ҳатто трагедияларга олиб келиши мумкин — қизлар кўпинча бундай “шармандалик” туфайли ўз жонларига қасд қилишга ҳаракат қилишади.
Бундай ҳаракатлар нафақат алоҳида шахсларга зарар етказади, балки жамиятга ҳам таъсир кўрсатади. Улар шармандачилик ва жамоатчилик қоралаши маданиятининг тарқалишига ҳисса қўшади, бу эса ишончсизлик ва қўрқувнинг ўсишига олиб келади. Одамлар омма олдида ўз туйғуларини билдиришдан қўрқа бошлашади, бу эса уларнинг эркинлигини чеклайди ва жамоат жойларини камроқ қулай қилади.
Нима қилиш керак?
Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар бу ҳолатга зудлик билан аралашиши керак. Фуқароларнинг шахсий маконини бузган блогер жавобгарликка тортилиши керак. Шунингдек, бундай ҳолатлар устидан назоратни кучайтириш ва бошқаларнинг шахсий ҳаёти ва маконини ҳурмат қилиш муҳимлиги тўғрисида ахборот кампанияларини ўтказиш зарур.
Жамият тушуниши керакки, яширинча суратга олиш ва бундай видеоларни жойлаштириш фақат ҳазил ёки безарар хайп эмас. Бу жиддий қоидабузарлик бўлиб, диққат марказида бўлганлар учун салбий оқибатларга олиб келиши мумкин. Ҳар биримиз шахсий махфийлик ва бундай ҳаракатлардан ҳимояланиш ҳуқуқига эгамиз ва бу ҳуқуқ барча даражаларда муҳофаза қилиниши лозим.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг
