Бу мақола шунингдек қолган тилларда ҳам мавжуд:
English 
Русский (Russian)
Ўзбекистон энергетика вазири Журабек Мирзамаҳмудов Ўзбекистон атом электр станцияси (АЭС) қуриш қарорини нима учун қабул қилганини тушунтирди. Унинг сўзларига кўра, бугунги кунда атом энергетикаси Фукусима ва Чернобилдаги авариялардан олинган сабоқлар туфайли энг хавфсиз соҳалардан бирига айланган. Замонавий АЭСларда ташқи ва ички таъсирларга қарамай радиация таҳдиди имконияти минимал даражага етказилган.
Хавфсизлик тафсилотлари
Мирзамаҳмудов замонавий АЭСларда фавқулодда вазиятларда инсон аралашувисиз 72 соат давомида ишлашга қодир автоном тизимлар мавжудлигини таъкидлади. Ушбу тизимлар реакторни совутиш, эритиш жараёнининг олдини олиш ва эритмани хавфсиз шишалашни таъминлайди, бу эса радиация чиқиши хавфини сезиларли даражада камайтиради. У энг ноқулай шароитларда ҳам фалокат эҳтимоли минимал эканини, кўп даражали хавфсизлик тизимлари бунга имкон беришини қайд этди.
“Электр таъминоти ўчирилган тақдирда ҳам, совутиш тизими автоматик равишда ишга тушиб, эритмани ушлаш жараёнига ўхшаш жараённи бошлайди. Аммо замонавий реакторлар анча хавфсизроқ: улар фалокатнинг олдини олишга ва потенциал таҳдидларни зарарсизлантиришга қодир”, — деди вазир.
Кам қувватли АЭСларнинг афзалликлари
Жиззах вилоятида қуриладиган келажакдаги АЭС 330 МВт қувватга эга бўлиб, ҳар бири 55 МВт қувватга эга олти реактордан иборат бўлади. Қурилишнинг бош пудратчиси сифатида “Росатом” компанияси чиқади ва жараёнга маҳаллий компаниялар ҳам жалб қилинади. Лойиҳада янги рус технологияси — РИТМ-200Н сув-сув реактори қўлланилади, бу ер усти жойлашувига мослаштирилган.
РИТМ-200Н иссиқлик қуввати 190 МВт, электр қуввати 55 МВт бўлиб, 60 йилгача хизмат қилиш муддатига эга. Ушбу технология Россиянинг Арктика шароитларида ишлайдиган атом музқаймоқларида синовдан ўтган, бу унинг ишончлилиги ва чидамлилигини тасдиқлайди.
Мутасаддиларнинг фикрига кўра, Жиззах АЭСи каби кам қувватли атом станциялари бир қатор муҳим афзалликларга эга. Улар ихчамлиги ва кам ҳажмдаги ишлар туфайли қурилиш муддатининг қисқалиги билан ажралиб туради. МАГАТЭ маълумотларига кўра, бутун дунё бўйлаб 50 га яқин кам қувватли АЭС лойиҳаси ишлаб чиқилмоқда, бу эса уларнинг жаҳон атом энергетикаси ривожланишидаги аҳамиятини таъкидлайди.
Юқори хавфсизлик стандартлари
Кам қувватли АЭСнинг энг муҳим жиҳатларидан бири унинг юқори хавфсизлик даражасидир. Станция кўп даражали тизимлар ва ҳимоя қобиғи тўсиқлари билан жиҳозланади. Бу тизимлар ташқи энергия манбаларига боғлиқ бўлган фаол тизимлар ва энергияга эҳтиёж сезмайдиган пассив хавфсизлик тизимларини ўз ичига олади. Бундай комбинация максимал хавфсизлик даражасини таъминлайди ва авариялар эҳтимолини олдини олади.
Бундан ташқари, станция конструкциясига ўрнатилган бир нечта ҳимоя тўсиқлари даражалари атроф-муҳитга радиоактив моддалар чиқиши имкониятини йўққа чиқаради, бу эса АЭСни экология учун максимал хавфсиз қилади.
Мақолада сунъий интеллект томонидан амалга оширилган таржима сабабли хатолар бўлиши мумкин. Тафсилотларни аниқлаш учун мақоланинг русча версиясига мурожаат қилинг. Агар хатоликларни сезсангиз, материални тузатиш учун Uzvaibik_bot телеграм-ботига ёзишингиз мумкин.
