Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud: English Русский (Russian)
“Uzbekkosmos” tashvishli ma’lumotlarni e’lon qildi: mamlakatda 1,9 mingdan ortiq noqonuniy chiqindi poligonlari mavjud bo‘lib, ular 721 gektar maydonni egallaydi. Masshtabni yaxshiroq tushunish uchun, bu Monakodan uch barobar kattaroq yoki mingdan ziyod futbol maydonlari bilan tenglashadigan chiqindilar tog‘lari. Va bu shunchaki statistika emas — bu bizning haqiqatimiz. Biz bu bilan nafas olamiz, u tuproqqa, yer osti suvlariga kirib boradi va oxir-oqibat bizning uylarimizga qaytadi.
Ekologiya va sog‘liq uchun xavf
Bunday chiqindi poligonlari atrof-muhit uchun katta xavf tug‘diradi. Ular tuproq sifatini buzadi, suv va havoni zaharlaydi, yuqumli kasalliklarning tarqalishi xavfini oshiradi, shuningdek, zararli hasharotlarning ko‘payishiga sabab bo‘ladi. Eng dahshatlisi, bu to‘g‘ridan-to‘g‘ri insonlarning sog‘lig‘iga ta’sir qiladi, o‘pka saratoni va boshqa nafas olish kasalliklari holatlarining ko‘payishiga olib keladi. Bu endi shunchaki ekologik muammo emas, bu milliy xavfsizlikka to‘g‘ridan-to‘g‘ri tahdid.
Toshkent viloyati 363 ta noqonuniy chiqindi poligoni bilan antireyting yetakchisi bo‘ldi. Ikkinchi o‘rinda 243 ta poligon bilan Qoraqalpog‘iston, uchinchi o‘rinda esa 216 ta poligon bilan Navoiy viloyati joylashgan. Ammo muammo faqat shu hududlar bilan cheklanadi deb o‘ylash noto‘g‘ri. Bu muammo har yerda mavjud bo‘lib, chiqindilar bilan ishlash tizimida jiddiy nosozliklarni ko‘rsatmoqda.
Inson o‘ziga qarshi
Bu yerda kimnidir mavhum ravishda ayblash qiyin. Bu poligonlar shu hududlarda yashayotgan odamlarning o‘z qo‘llari bilan yaratilgan. Hech kim Marsdan uchib kelib, chiqindilarni noqonuniy joyga tashlamagan. Bu bizning o‘zimiz ko‘chalarimizni iflos qilayapmiz, bizni o‘rab turgan muhitni zaharlayapmiz. Tadbirkorlar utilizatsiyaga pul tejash maqsadida tabiatni o‘z chiqindixonasiga aylantirmoqda. Fuqarolar esa, qulaylik uchun chiqindilarni qaerga to‘kkan oson bo‘lsa, o‘sha joyga tashlaydi.
Agar jim turishda davom etsak va muammoni ko‘rmaslikka olsak, bu holat yanada yomonlashadi. Noqonuniy chiqindi poligonlariga qarshi kurashni kuchaytirish aniq zarur. Ammo asosiy kurash — befarqlikka qarshi kurash. Bu poligonlarni yaratayotganlarning va ularni ko‘rmaslikka olayotganlarning befarqligiga qarshi kurashishimiz kerak. Hamma tushunishi kerak: agar hoziroq harakat qilmasak, bu chiqindilar xaosi bizni butunlay yutib yuboradi.
Maqolada sun’iy intellekt tomonidan amalga oshirilgan tarjima sababli xatolar bo‘lishi mumkin. Tafsilotlarni aniqlash uchun maqolaning ruscha versiyasiga murojaat qiling. Agar xatoliklarni sezsangiz, materialni tuzatish uchun Uzvaibik_bot telegram-botiga yozishingiz mumkin.