Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud:
English 
Русский (Russian)
O‘zbekiston Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi SOR (bo‘lim yakuniy baholash) va SOCH (chorak yakuniy baholash) uchun qog‘oz xarid qilish maqsadida ota-onalar va o‘qituvchilardan pul yig‘ilayotgani haqidagi ma’lumotlarni rad etdi. Bir qarashda bu ishonchli ko‘rinadi, lekin ijtimoiy tarmoqlardagi xabarlarga qaraganda, haqiqat boshqacha.
Vazirlik nima deydi?
Vazirlikning rasmiy pozitsiyasi oddiy: qog‘oz uchun pul davlat byudjeti hisobidan ajratiladi, ayrim maktablarda SOCH umuman onlayn tarzda o‘tkaziladi. Xususan, yangi baholash tizimi Toshkent, Toshkent viloyati va Xorazm viloyatidagi 168 maktabda joriy etilgan. Bu yerda nazorat ishlari E-maktab.uz platformasida o‘tkaziladi va qog‘oz haqiqatan ham kerak emas.
Qolgan maktablarga ham ishonch beriladi: qog‘oz mavjud. 582 maktab uchun 6,4 ming rulon qog‘oz ta’lim sohasini rivojlantirishga ko‘maklashish fondi mablag‘lari hisobidan sotib olingan. Nazorat materiallari maxsus ajratilgan printerlarda chop etiladi. Qolgan 750 maktab uchun esa materiallar G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyotda chop etiladi. Logikaga ko‘ra, qog‘oz bilan bog‘liq muammolar bo‘lmasligi kerak.
Ota-onalar va o‘qituvchilar nima deydi?
Ijtimoiy tarmoqlarda vaziyat butunlay boshqacha. Ota-onalar va o‘qituvchilar qog‘ozni o‘z hisobiga sotib olishga va nazorat ishlarini chop etishga majbur bo‘layotganlaridan shikoyat qilishmoqda. Ayrim maktablarda pul to‘g‘ridan-to‘g‘ri sinflarda yig‘ilayotgan bo‘lsa, boshqalarda o‘qituvchilar nazorat materiallarini uylaridagi printerlarda chop etmoqda. Savol tug‘iladi: agar vazirlik hammasini ta’minlagan bo‘lsa, nima uchun o‘qituvchilar va ota-onalar hali ham to‘lovlardan shikoyat qilayotgan bo‘lishlari mumkin?
Joylarda o‘zboshimchalik yoki tizimda nosozliklar?
Agar vazirlikning so‘zlari haqiqat bo‘lsa, demak, muammo joylarda. Qog‘oz sotib olish uchun ajratilgan mablag‘lar “yo‘qolib” ketishi mumkin. Yoki qog‘oz yetkazib berish jarayoni kechikishi mumkin. Lekin boshqa versiyani ham inkor qilib bo‘lmaydi: ayrim maktab direktorlar byudjet mablag‘lari yetishmasligini bahona qilib, qo‘shimcha mablag‘ talab qilishlari mumkin. Qanday bo‘lmasin, agar muammo tizimli bo‘lsa, bu yanada chuqurroq tekshiruv o‘tkazish uchun signaldir.
Nima qilish kerak?
Bu yerda ikki aniq yechim mavjud:
- Ta’minotda shaffoflik:
Vazirlik nafaqat qog‘oz sotib olinganligini, balki uning qayerga yuborilganini ham ko‘rsatishi kerak. Jamoatchilik resurslarni qanday taqsimlanayotganini ko‘rishi lozim. - Hisob palatasi va Korruptsiyaga qarshi kurashish agentligi tekshiruvi:
Agar muammo qog‘oz tarqatish bilan shug‘ullanuvchi vositachilarda bo‘lsa, bunday holatlarni maxsus organlar aniqlashlari kerak. Savol chuqur audit va nazoratni talab qiladi.
Nega bu muhim?
Bunday muammolar ta’lim tizimiga bo‘lgan ishonchni pasaytiradi. Allaqachon katta xarajatlarni o‘z zimmasiga olgan ota-onalar SOR va SOCH uchun qo‘shimcha qog‘oz to‘lashga tayyor emas. O‘qituvchilar esa yoki muammolarni o‘z kuchi bilan hal qilishga, yoki ota-onalardan pul yig‘ishga majbur bo‘lmoqda.
Hozircha vaziyat aniq emas. Agar mablag‘ ajratilgan bo‘lsa, ammo qog‘oz maktablarga yetkazilmagan bo‘lsa, bu ta’lim tizimi boshqaruv sifati haqida o‘ylashga sababdir. Agar vazirlik faqat nazoratni o‘z vaqtida amalga oshirmagan bo‘lsa, yanada jiddiy savol tug‘iladi: bolalar, ota-onalar va o‘qituvchilar oldidagi majburiyatlarni kim va qanday bajaradi?
Maqolada sun’iy intellekt tomonidan amalga oshirilgan tarjima sababli xatolar bo‘lishi mumkin. Tafsilotlarni aniqlash uchun maqolaning ruscha versiyasiga murojaat qiling. Agar xatoliklarni sezsangiz, materialni tuzatish uchun Uzvaibik_bot telegram-botiga yozishingiz mumkin.
