Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud:
English 
Русский (Russian)
O‘zbekistonda katta mojaro ko‘tarildi: ko‘plab fuqarolar bank kartalaridan ularga ma’lum bo‘lmagan holda katta miqdordagi mablag‘lar yechilganiga duch kelishdi. Ushbu pullar mamlakatda ro‘yxatdan o‘tgan bitta tashkilot hisob raqamiga o‘tkazilgan. Bu hodisa jamoatchilikda katta hayajon uyg‘otib, vahima to‘lqiniga sabab bo‘ldi. Ma’lum bo‘lishicha, bu tashkilot boshqaruv kompaniyalari bilan hamkorlik qiluvchi bir turdagi kollektor sifatida ishlaydi va qarzdorlardan qarzlarni yechib oladi. Lekin savol tug‘iladi: sud qarorisiz plastik kartalardan pul yechish qanchalik qonuniy?
Qanday sodir bo‘ldi?
“Foydalanuvchi.uz” hamjamiyatida ushbu hodisa haqida bir hikoya tarqaldi va tezda keng muhokama qilindi. Bir foydalanuvchi yozgan edi:
“Xayrli kech. Maslahat so‘rash va biz bilan bir xil muammoga duch kelganlarni qidiryapman. Kecha onamning Uzcard pensiya kartasidan hech qanday xabar berilmasdan, bizga noma’lum tashkilot foydasiga katta summa yechib olindi. Buni bugun bilib qoldik. Izlab, surishtirganimizda, bu kabi hodisalar allaqachon yuzdan oshganini bildik. Ayrimlarda pul shanba kuni yechilgan. Faqat pensiya kartalaridangina emas – yoshlar ham jabrlangan. Barcha hollarda mablag‘lar bir xil tashkilotga o‘tkazilgan, faqat manzillari turlicha. Hatto xususiy sektorda va boshqa hududlarda yashovchilar ham jabrlangan, shuning uchun boshqaruv kompaniyasi haqidagi versiyadan hozircha voz kechdik. Nima qilishni bilmayapmiz – ertaga ROVDga boramiz”.
Vahima va sarosima
Ko‘p odamlar mablag‘lari yo‘qolganini seziboq, darhol hududiy ichki ishlar bo‘limlariga (ROVD) murojaat qilishga shoshilishdi. Surishtiruvlar natijasida aniqlanishicha, pullar firibgarlar tomonidan emas, balki boshqaruv kompaniyalari bilan hamkorlik qiluvchi yuridik tashkilot tomonidan yechilgan.
Bu odamlar uchun haqiqiy shokka aylandi. Endilikda kommunal to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlik holatida boshqaruv kompaniyalari bank kartalaridan egalarning xabarisiz va yechim sababini tushuntirmasdan pul yechib olishi mumkin ekan.
Kartalar bo‘shadi, odamlar stressga tushdi
Eng katta zarar ijtimoiy zaif qatlamlarga yetdi: pensiya yoshidagi va kam ta’minlangan fuqarolar jiddiy zarar ko‘rdi. Ko‘pchilikning kartalari deyarli bo‘shab qoldi. Bu odamlar orasida kuchli stress va vahima keltirib chiqardi – ular nima qilishni va kimga murojaat qilishni bilmay qolishdi.
Muammo nafaqat pulning yechilganidadir. Eng katta savol – nima uchun kartalar egalariga bu haqida oldindan ma’lumot berilmadi? Nega ular qarzdorlik yoki sud qarorlari haqida hech qanday ogohlantirish olishmadi?
Qarzdorlikni undirish uchun sud qarori kerakmi?
Bu vaziyat ko‘plab savollarni keltirib chiqardi. Odamlar roziligisiz kartalardan pul qanday yechiladi? Bunday harakatlar uchun sud qarori talab qilinmasmidi? Nega odamlarni qarzlar haqida ogohlantirmay, ularga qarzlarini ixtiyoriy to‘lash imkoniyati berilmayapti?
Ekspertlar ogohlantirishsiz pul yechish iste’molchilar huquqlarini buzishini va buni noqonuniy harakat sifatida baholash mumkinligini ta’kidlashmoqda. Kelajakda bunday holatlarning oldini olish uchun aniq qoidalar va shaffof qarz undirish mexanizmlarini ishlab chiqish zarur.
Keyin nima bo‘ladi?
Ko‘plab jabrlanganlar allaqachon huquq-tartibot idoralariga murojaat qilgan va jamoaviy arizalar tayyorlashmoqda. Boshqaruv kompaniyalari va yuridik tashkilotga nisbatan hali ham ko‘plab savollar mavjud: qanday qilib ular fuqarolarning kartalariga kirish imkoniyatini qo‘lga kiritishdi va qanday asosda ogohlantirishsiz mablag‘ yechib olishdi?
Jamoatchilik rasmiylar javobini kutar ekan, bu hodisa barcha uchun ogohlantiruvchi signal bo‘lib xizmat qilmoqda. Bu boshqaruv kompaniyalarining faoliyatini shaffof qilish va fuqarolar huquqlarini himoya qilish muhimligini yana bir bor yodga solmoqda.
Maqolada sun’iy intellekt tomonidan amalga oshirilgan tarjima sababli xatolar bo‘lishi mumkin. Tafsilotlarni aniqlash uchun maqolaning ruscha versiyasiga murojaat qiling. Agar xatoliklarni sezsangiz, materialni tuzatish uchun Uzvaibik_bot telegram-botiga yozishingiz mumkin.
