Бу мақола шунингдек қолган тилларда ҳам мавжуд:
English 
Русский (Russian)
Ўзбекистонда телекоммуникация хизматлари сифати анча вақтдан бери фуқароларнинг кўплаб саволларини уйғотмоқда. 2024 йилнинг тўққиз ойида Антимонополия қўмитасига мобил алоқа ва интернет хизматлари фойдаланувчиларидан тахминан 2 минг мурожаат келиб тушди. Асосий шикоятлар алоқа сифатининг ёмонлиги, ҳисоб-китоблардаги хатоликлар, ноқонуний пуллик хизматларга уланиш, ортиқча ҳисобланган тўловлар ва фойдаланувчининг розилигисиз жўнатилаётган реклама SMS-хабарлари ҳақида эди. Натижада, операторлар ортиқча ҳисоблаган 115 миллион сўмни истеъмолчиларга қайтариш бўйича қарор қабул қилинди.
Бу шикоятлар фойдаланувчилар учун фақатгина кичик ноқулайликлар эмас, балки телекоммуникация хизматларидаги тизимли муаммолар ҳақида жиддий сигналлардир. Нима учун бу каби ҳолатлар қайта-қайта такрорланади ва буни қандай ҳал қилиш мумкин?
Муаммонинг илдизи: операторлар нима учун қоидаларни бузишда давом этади?
Бош сабаблардан бири бу назорат органларининг етарли даражада назорат олиб бормагани ва қонунни амалга оширишдаги сустликдир. Кўп сонли абонентларга эга мобил операторлар истеъмолчилар ҳуқуқларини камситиб, давлат органларининг шикоятларга суст муносабатидан фойдаланиб, ўз фаолиятини олиб боради.
Назоратнинг етишмаслиги қуйидаги жиддий қонунбузарликларнинг кенг тарқалишига олиб келди:
- Сифатсиз алоқа: Операторлар юқори тезликдаги интернет ва барқарор алоқага ваъда берганига қарамай, кўплаб фойдаланувчилар алоқадаги узилишлар ва интернетнинг нотўғри ишлаши билан тўқнаш келади. Инфратузилма муаммолари ва уни ривожлантиришга инвестицияларнинг етишмаслиги бунинг асосий сабабидир.
- Нотўғри ҳисоб-китоблар: Ҳисоб-китоблардаги хатолар эски ҳисоблаш тизимлари, тўловларнинг шаффофлиги етишмаслиги ва операторларнинг хатоликлари сабабли юзага келади. Бу хатолар кўпинча ортиқча тўловлар билан якунланади.
- Розиликсиз қўшимча хизматларни улаш: Кўплаб фойдаланувчилар уларнинг розилигисиз пуллик контент хизматларига уланган ҳолатлар билан тўқнашган. Бу абонентларнинг хизматларни танлаш ҳуқуқини бузишдир. Биз бу ҳақда олдин ёзганмиз ва пуллик хизматларни қандай текшириш ва ўчириш мумкинлигини тушунтирганмиз.
- Реклама SMS билан суиистеъмол қилиш: Спам хабарлар ва фойдаланувчининг розилигисиз жўнатиладиган реклама SMS-хабарлар мобил алоқа тизимида жиддий муаммога айланган. Фойдаланувчилар бу ҳолатни тўқнаштирмасдан, ўзларининг шахсий ҳаётига аралашувга дуч келишмоқда.
- Огоҳлантирмасдан тарифлар ва хизмат нархларининг ўзгариши: Кўплаб фойдаланувчилар учун тарифларнинг ошиши кутилмаган ҳолатга айланди. Операторлар хизмат шартларини ўзгартириб, мижозларни ўз вақтида огоҳлантирмасдан ҳаракат қилишмоқда.
Бу муаммоларни қандай ҳал қилиш мумкин?
Давлат органлари операторларнинг қонунчилик талабларига мослигини мунтазам текшириб туриши керак. Бу қонунбузарликларни эрта аниқлаш ва уларни бартараф қилиш чораларини кўришга ёрдам беради. Антимонополия қўмитаси истеъмолчиларга маблағларни қайтаришни таъминлади, лекин бу етарли эмас. Кундалик фаолиятда операторларга нисбатан қаттиқроқ назорат ўрнатиш зарур.
Фойдаланувчиларнинг ҳуқуқларини доимий равишда бузиб келаётган операторларга катта миқдорда жарималар солиниши лозим. Агар қонунбузарликлар нотўғри ҳисоб-китоблар ёки ноқонуний пуллик хизматлар туфайли юзага келса, бу фақат молиявий жазо эмас, балки ҳуқуқий жазо ҳам бўлиши керак.
Фойдаланувчилар ўз ҳуқуқларидан хабардор бўлишлари зарур. Мобил операторлар ва давлат органлари истеъмолчиларга хатолик ва фирибгарликдан сақланишда ёрдам бериш учун маълумотлар кампанияларини ўтказишлари мумкин.
Бундан ташқари, ҳар бир абонент реклама хабарларини олишдан бош тортиши мумкин бўлган имкониятга эга бўлиши керак. Компаниялар бундай бош тортиш имконияти ҳақида огоҳлантириши ва уни амалга оширишнинг осон механизмларини тақдим этиши керак.
Телекоммуникация соҳасидаги муаммолар тўғридан-тўғри одамларнинг кундалик ҳаётига таъсир қилади. Бугунги дунёда мобил алоқа ва интернет нафақат қулайлик, балки заруратдир. Ҳар сафар абонентлар қонунбузарликларга дуч келганда, бу уларнинг шахсий ва иш режаларига таъсир қилади. Ҳар сафар оператор хизматлар учун ноқонуний равишда ортиқча пул олаётганда, бу компания ва мижоз ўртасидаги ишончни бузади. Абонентлар ҳаққоний ва шаффоф шартлар талаб қилиш ҳуқуқига эга. Давлат уларнинг ҳуқуқлари ҳимоя қилинишини кафолатлаши, операторлар эса қонунларга мос равишда фаолият юритишлари керак.
Мақолада сунъий интеллект томонидан амалга оширилган таржима сабабли хатолар бўлиши мумкин. Тафсилотларни аниқлаш учун мақоланинг русча версиясига мурожаат қилинг. Агар хатоликларни сезсангиз, материални тузатиш учун Uzvaibik_bot телеграм-ботига ёзишингиз мумкин.
