Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud:
English 
Русский (Russian)
Ўзбекистон Халқ-демократик партияси (ЎХДП) қурилиш компанияларига уй-жой учун тўловларни фақатгина уй фойдаланишга топширилгандан кейин амалга ошириш тизимини жорий этишни таклиф қилди. Бу ташаббус фуқароларнинг уй-жой сотиб олишдаги ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қаратилган янги ёндашув бўлиб, ноқонуний ва сифатсиз қурилган кўп қаватли уйларнинг сотилиши, кадастри бўлмаган квартираларнинг берилиши ва уйларни фойдаланишга топшириш муддатларининг доимий кечикиши каби муаммоларни ҳал қилишга йўналтирилган.
Кўчмас мулк бозоридаги муаммолар
Сўнгги йилларда Ўзбекистонда кўп қаватли уйларнинг фаол қурилиши кузатилмоқда. Бироқ, янги турар жой мажмуалари сони кўпайишига қарамасдан, қурилиш компанияларининг ўз мажбуриятларига нисбатан масъулиятсиз муносабати ҳолатлари кўпаймоқда. Асосий муаммолар қуйидагилардан иборат:
- Кадастр ҳужжатларисиз уйларни топшириш: кўплаб фуқаролар уй сотиб олгач, кадастр ҳужжатлари мавжуд эмаслиги сабабли уйни ўз номига расмийлаштира олмасликларига дуч келмоқда.
- Сифатсиз қурилган уйларнинг сотилиши: кўпинча қурилаётган уйлар талаб қилинган сифат стандартларига жавоб бермайди.
- Уйларни топшириш муддатларининг кечикиши: кўплаб лойиҳалар ойлаб, ҳатто йиллаб кечикиб, улушдорларини кутишга мажбур қилмоқда.
- Ишламайдиган инфратузилма: биноларда лифтлар ишламайди, сув таъминоти яхши эмас ва электр энергияси тез-тез ўчиб туради.
ЎХДП таклифи: эскроу ҳисобварақ орқали тўлов тизими
Фуқароларни бундай вазиятлардан ҳимоя қилиш мақсадида, ЎХДП эскроу ҳисобварақ тизимини жорий этишни таклиф қилди. Бу тизим фуқаролар томонидан тўланган пуллар уй фойдаланишга топширилгунига қадар банкдаги махсус ҳисобварақда сақланишини назарда тутади.
Тизим қандай ишлайди:
- Харидор пулни эскроу ҳисобвараққа ўтказади, лекин бу маблағлар қурилиш компанияси ўз мажбуриятларини бажариб, уйни харидорга топширгунига қадар музлатилган ҳолда сақланади.
- Қурилиш компанияси тўловларни уй тўлиқ топширилгандан кейин ололади.
- Агар қурилиш компанияси ўз мажбуриятларини бажармаса, харидорнинг пуллари сақланиб қолади.
Бу ёндашув харидорлар учун хатарларни камайтиради, қурилиш компаниясининг банкротлиги ёки фирибгарлик эҳтимолини йўққа чиқаради ва уларни ўз мажбуриятларини ўз вақтида бажаришга рағбатлантиради.
Янги тизимнинг афзалликлари
- Фуқароларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш: харидорлар пуллари йўқолмаслигига ишонч ҳосил қилади ва пуллар фақат уй топширилганидан кейин қурилиш компаниясига ўтказилади.
- Сифат назорати: қурилиш компаниялари уйларни ўз вақтида топшириш ва сифат стандартларига риоя қилишга мажбур бўладилар.
- Фирибгар қурилиш компанияларининг камайиши: олдин фирибгарлик ёки қурилишга масъулиятсиз муносабатда бўлган компаниялар ўзига ноқулай вазиятга тушиб қоладилар.
ЎХДП таклифи кўплаб фуқаролар томонидан ижобий қарши олинди, чунки бу ташаббус кўчмас мулк бозоридаги муаммоларни ҳал қилишга қаратилган. Агар ушбу ташаббус қабул қилинса, Ўзбекистонда уй сотиб олиш жараёни хавфсизроқ бўлади, бу эса ўз навбатида, фуқароларнинг қурилиш компанияларига бўлган ишончини ошириб, кўчмас мулк бозорини барқарорлаштиради.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг
