Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud:
English 
Русский (Russian)
Депутатлар банк омонатлари бозоридаги шарт-шароитларни ўзгартириши мумкин бўлган резонансли қонунни қабул қилишни режалаштирмоқда. Парламент аъзоларининг сўзларига кўра, Фонд томонидан омонатларнинг тўлиқ кафолатланиши тизими фуқароларнинг ўз маблағларини юқори фоизлар билан жойлаштиришига, шу билан бирга банкнинг молиявий ҳолати ва операциявий хавфларига етарлича эътибор қаратмаслигига олиб келади. Шунинг учун эндиликда кафолатланган омонатлар суммасининг юқори чегарасини 200 миллион сўм миқдорида белгилаш режалаштирилмоқда. Бу ерда савол туғилади – депутатлар шундай чора-тадбирлар банк тизимига жиддий зарар етказиши мумкинлигини тушунишмайдими? Фуқаролар ўз пулларидан хавотирга тушиб, банклардаги омонатларни олиш учун шошилишлари мумкин.
Янги тартиб “Банклардаги омонатларни ҳимоя қилиш кафолатлари тўғрисида”ги қонун лойиҳасида ўз аксини топган бўлиб, у бугун парламент қуйи палатасининг пленар мажлисида кўриб чиқилди.
Қонун лойиҳасида кафолатланган омонатлар суммасининг юқори чегарасини 200 миллион сўм миқдорида белгилаш назарда тутилган. Депутатлар таъкидлаганидек, жорий депозит ҳолатини таҳлил қилиш натижалари шуни кўрсатдики, ушбу чегара банклардаги 99,7% омонатларни тўлиқ ҳимоя қилади.
Шунингдек, улар кафолатланган омонатлар суммаси чегараланган тақдирда ҳам, банклар ўз мажбуриятлари учун жавобгар бўлиб қолишларини ва ўз мулки билан омонатчилар олдида жавобгарликни ўз зиммаларига олишлари кераклигини қўшимча қилишди. Бу шундан далолат берадики, омонатчилар кафолатланган суммадан ошган маблағларни тўғридан-тўғри банкдан қайтариб беришни талаб қилиш ҳуқуқига эга бўлади.
Депутатлар янги нормалар аҳолининг банк тизимига бўлган ишончини мустаҳкамлаш, банкларнинг барқарорлигини таъминлаш ва фуқаролар ҳамда тадбиркорларнинг маблағларини сақлаб қолиш имконини беради, деб ишонч билдирмоқдалар. Уларнинг фикрича, мазкур қонун лойиҳасининг қабул қилиниши омонатчилар учун хавфларни камайтиришга ва мамлакат молиявий тизимини мустаҳкамлашга хизмат қилади.
Мажлисда қонунни ишлаб чиқиш ташаббускорлари яна бир муҳим масалага эътибор қаратдилар. Таъкидланишича, кафолатланган омонат суммасининг юқори чегараси фақатгина муайян шахснинг бир банкдаги омонатига нисбатан қўлланилади. Демак, агар бу шахс бир вақтнинг ўзида бир нечта банкда омонатларга эга бўлса, ҳатто барча банклар тугатилган тақдирда ҳам, қонун лойиҳаси билан яратилган тизим барча омонатларни бир хил даражада кафолатлайди.
Натижада қонун лойиҳаси депутатлар томонидан биринчи ўқишда қабул қилинди ва унинг кейинги муҳокамалари ва такомиллаштириш ишлари давом эттирилади.
Аммо фуқаролар бу ҳақда нима деб ўйлашмоқда?
Ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари ҳужжатга кескин қарши чиқишди. Энди ҳеч ким 200 миллион сўмдан ортиқ омонат қилмайди, чунки “банклар билан ишлаш ўзини қимматга тушиши мумкин”, деган фикрлар пайдо бўлмоқда.
“Менимча, бу жуда ёмон ғоя. Иқтисодчилар буни нега қилиш кераклигини жуда яхши тушунтириб беришди, аммо улар бунга рационал ёндошди. Уларинг тенгламасида одамлар иррационал ҳаракат қилиши инобатга олинмаган. Уларнинг хатти-ҳаракати эҳтиросларга боғлиқ ва молиявий саводхонлик жуда паст. Бу ислоҳотдан одамлар биргина хулоса чиқаради: ‘Барча пулларни тезда банкдан олиб, матрас остига солиш керак’, – деди блогер ва журналист Никита Макаренко.
“Ишонч жуда нозик. Ва сиз буни бошқара олмайсиз, одамларга ҳеч нарсани тушунтириб бера олмайсиз. Бунинг учун сизда ҳатто воситалар ҳам йўқ. Натижалар қандай бўлишини ўзингиз кўрасиз. Агар бу қонун лойиҳаси қабул қилинса, тижорат банкларининг икки вакили менга коллапсни кутишларини айтди. Умид қиламанки, уни Сенатда рад этишади”, – дея таъкидлади у.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг
