Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud:
English 
Русский (Russian)
Bugungi majlisda O‘zbekiston Prezidenti juda muhim qarorni e’lon qildi: yangi o‘quv yilida kam ta’minlangan oilalardan 3,5 ming yosh yigit-qiz oliy o‘quv yurtlariga grant asosida qabul qilinadi. Shuningdek, oliygoh rektorlari ham bunday oilalardan 4 ming talabani o‘qitishni tashkil etishlarini va’da qildilar.
G‘oya, shubhasiz, ajoyib va jamiyat uchun muhim. Ammo asosiy savol tug‘iladi: mahalliy mansabdorlar uni halol amalga oshira oladilarmi? Yoki yana yaxshi niyat korrupsiya uchun navbatdagi manbaga aylanadimi?
Haqiqat: kim va qanday qilib ehtiyojmandlarni aniqlaydi?
Kam ta’minlangan oilalardan yoshlarni tanlash jarayoni shaffof bo‘lishi kerak. Ammo bu jarayonning halolligiga kim kafolat beradi? Axir ijtimoiy maqom niqobi ostida ko‘plab odamlar “ehtiyojmandlar” ro‘yxatiga kirishga harakat qilishlari ayon. Va mahalla hokimlarining yordamchilari, kambag‘allikni kamaytirish uchun javobgar shaxslar, korrupsiya janjallari markazida bir necha marta bo‘lgani hech kimga sir emas.
Ularning hisobida soxta hisobotlar, manzilli yordamlarning taqsimlanishiga oid firibgarlik va ma’lumotlarni soxtalashtirish mavjud. Qanchadan-qancha jinoyat ishlari qo‘zg‘atilgan, ammo muammo bartaraf qilinmadi.
Grantlar yangi bozorga aylanadimi?
Agar qat’iy nazorat o‘rnatilmasa, grantlarni taqsimlash yana bir “korrupsion ta’minot”ga aylanishi mumkin. Haqiqiy ehtiyojmandlar chetda qolishi mumkin, grant o‘rinlari esa to‘lovga tayyor bo‘lganlar qo‘liga o‘tishi mumkin.
Nima qilish kerak?
- Tanlash jarayonini shaffof qilish. Mahalliy mansabdorlarning ta’sirini chiqarib tashlash uchun mustaqil arizalarni tekshirish tizimini joriy etish zarur.
- Ochiq ma’lumotlar. Grant olganlar ro‘yxatlari ochiq e’lon qilinishi kerak.
- Jamoatchilik nazorati. Fuqarolar grantlarni taqsimlashdagi qonunbuzarliklar bo‘yicha shikoyat qilish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak.
- Qonunbuzarlarga nisbatan qattiq chora-tadbirlar. Korrupsiyaga urinishlar darhol to‘xtatilib, jinoyat ishi qo‘zg‘atilishi zarur.
Xulosa
Prezidentning qarori yoshlarni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash borasida ulkan qadamdir. Ammo uning muvaffaqiyati to‘liq mansabdorlarning halolligi va kasbiyligidan bog‘liq. Agar mahalliy darajada bu yana “qo‘shimcha daromad”ga aylansa, g‘oya obro‘sizlanadi va ijtimoiy tashabbuslarga bo‘lgan ishonch yo‘qoladi.
Endi mas’ul shaxslar navbati: ular xalq uchun emas, o‘zlari uchun ishlamasligini isbotlay oladilarmi?
Maqolada sun’iy intellekt tomonidan amalga oshirilgan tarjima sababli xatolar bo‘lishi mumkin. Tafsilotlarni aniqlash uchun maqolaning ruscha versiyasiga murojaat qiling. Agar xatoliklarni sezsangiz, materialni tuzatish uchun Uzvaibik_bot telegram-botiga yozishingiz mumkin.
