Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud:
English 
Русский (Russian)
O‘zbekiston Prezidenti Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga o‘zgartirishlar kirituvchi qonunni imzoladi. Asosiy yangiliklardan biri — qoidalarni buzib, eng chap yo‘lakda harakatlanadigan yuk mashinalari haydovchilari uchun jarimaning joriy etilishidir.
Endi bu qoidabuzarlik haydovchiga yarim bazaviy hisoblash miqdorida (BHM) — 187,5 ming so‘mga tushadi. Bir yil ichida takroran sodir etilgan qoidabuzarlik uchun jarima 1 BHM (375 ming so‘m) ga oshadi, uchinchi marta qoidabuzarlik qilinsa — 3 BHM (1,1 million so‘m), to‘rtinchi va undan keyingi qoidabuzarliklar uchun esa 4 BHM (1,5 million so‘m) yoki 6 oyga haydovchilik huquqidan mahrum qilish jazosi qo‘llanadi. Nazariy jihatdan, ushbu qonun yo‘llarni xavfsizroq qilish va yuk mashinalari keltirayotgan tartibsizlik muammosini hal qilishi kerak, lekin u real o‘zgarishlarga olib keladimi?
Bugungi kunda yuk mashinalari haydovchilari ko‘pincha belgilangan cheklovlarga e’tibor bermay qoidalarni buzishadi, shu bilan birga, inspektorlar ko‘pincha hatto eng tig‘iz vaqtlarda ham bunday qoidabuzarliklarga ko‘z yumishadi. Bu yil 1 martdan boshlab Toshkentda yuk mashinalarining harakatlanishi 7:00 dan 10:00 gacha va 17:00 dan 21:00 gacha taqiqlangan, bu chora yo‘l holatini yaxshilash va tirbandliklarni kamaytirish uchun kiritilgan edi. Biroq amalda, ushbu taqiqga rioya qilinmaydi: yuk mashinalari shu vaqtlarda harakatlanishda davom etib, qo‘shimcha tirbandlik va avariya xavfini oshirmoqda.
Taqiqning bajarilishini nazorat qilish, odatda, faqat kirish postlarida amalga oshiriladi, shahar ichida esa qoidabuzarliklarni deyarli hech kim kuzatmaydi. Shu sababli, ko‘plab yuk mashinalari haydovchilari hech qanday jazo bo‘lmasligiga ishonib, taqiqqa amal qilmaydilar.
Yuk mashinalari bilan bog‘liq vaziyatni qanday yaxshilash mumkin?
Yo‘llardagi yuk mashinalari bilan bog‘liq vaziyatni yaxshilash uchun, avvalo, inspektorlar tomonidan nazoratni kuchaytirish zarur. Aks holda, har qanday qonunlar faqat qog‘ozda qoladi. Poytaxtning YHXB nafaqat kirish postlarida qoidabuzarliklarni kuzatishi, balki shahardagi yuk mashinalari harakatini ham faol nazorat qilishi lozim. Qoidalar ko‘pincha buziladigan hududlarda kuzatuv kameralarini o‘rnatish jarayonni avtomatlashtirish va qoidabuzarliklarni o‘z vaqtida aniqlashga yordam beradi.
Yana bir yechim sifatida yuk tashish transporti uchun maxsus yo‘nalishlarni yaratish mumkin. Yirik shaharlarda bunday choralar allaqachon markazdagi yuk mashinalari harakatini kamaytirish maqsadida qo‘llaniladi. O‘zbekistonda ham ma’lum yo‘nalishlarni ajratish orqali yo‘llardagi yukni kamaytirish va tirbandliklarni qisqartirish mumkin.
Bundan tashqari, jarimalarni yanada samarali qilish uchun ularni kompaniyalar darajasida qo‘llash mumkin. Agar har bir qoidabuzarlik uchun kompaniyalar katta jarimalar to‘lashga majbur bo‘lsalar, bu egalarni barcha haydovchilar tomonidan yo‘l harakati qoidalariga rioya qilinishini ta’minlashga undashi mumkin edi.
Yuk tashishlarni kechasi amalga oshirishni rag‘batlantirish ham ma’noga ega. Kunduzi harakatlanishni taqiqlash o‘rniga, kechasi ishlash uchun sharoit yaratish, masalan, soliq imtiyozlari taqdim etish va kechki transport uchun infratuzilmani, jumladan, xavfsiz va yoritilgan avtoturargohlarni yaxshilash mumkin.
Qoidabuzarliklarni kuzatish tizimini avtomatlashtirish kuchli ta’sir vositasiga aylanishi mumkin edi. Qoidabuzarlikni qayd etadigan kameralar inson omilidan qochishga yordam beradi, choralar samaradorligini oshiradi va kompaniyalar qoidalarga amal qilmaslikning foydasiz ekanini tezda his qilishadi.
Samarali nazorat va qoidabuzarlarga nisbatan qat’iy choralar yo‘llardagi holatni yaxshilashga asosiy qadamdir, ayniqsa, Toshkent kabi megapolisda. Aks holda, yangi chora faqat qog‘ozda qoladi va yo‘llardagi tartibsizlik davom etadi.
Maqolada sun’iy intellekt tomonidan amalga oshirilgan tarjima sababli xatolar bo‘lishi mumkin. Tafsilotlarni aniqlash uchun maqolaning ruscha versiyasiga murojaat qiling. Agar xatoliklarni sezsangiz, materialni tuzatish uchun Uzvaibik_bot telegram-botiga yozishingiz mumkin.
