Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud:
English 
Русский (Russian)
Sovuq mavsum boshlanishi bilan Toshkentdagi issiqxonalardan kelayotgan havoning ifloslanishi yanada kuchaymoqda. Issiqxonalardan chiqqan qora tutun rasmlari yana tarmoqlarda paydo bo‘ldi — bu safar ularni poytaxtlik ayol “Potrebitel.uz” hamjamiyatiga joylashtirdi. Eng yomoni, bu holat hokimiyat tomonidan issiqxonalarni zamonaviy filtrlovchi uskunalar o’rnatishga majburlab, muammoni hal qilish va’dalari fonida sodir bo’lmoqda.
Sovuq mavsum boshlanishi bilan Toshkentdagi issiqxonalardan kelayotgan havoning ifloslanishi yanada kuchaymoqda. Issiqxonalardan chiqqan qora tutun rasmlari yana tarmoqlarda paydo bo‘ldi — bu safar ularni poytaxtlik ayol “Potrebitel.uz” hamjamiyatiga joylashtirdi. Eng yomoni, bu holat hokimiyat tomonidan issiqxonalarni zamonaviy filtrlovchi uskunalar o’rnatishga majburlab, muammoni hal qilish va’dalari fonida sodir bo’lmoqda.
Aholining shikoyatlari: havo chidab bo’lmas darajada ifloslanmoqda
“Hammaga yaxshi oqshomlar. So‘nggi paytlarda yo‘llar bo‘ylab o‘rnatilgan Ekologik partiya haqidagi bannerlarga e’tibor qaratdim. Ehtimol, ularning kimdir bu guruhda va ish bilan shug‘ullanishga qaror qilar. TashGRES, “Farovon” mahallasi — har kuni kechasi ham, kunduzi ham shunday ahvol. Tutun bor, buni tasvirlashning imkoni yo’q. Bu butun kechada tutab, yaqin atrofdagi hududlarni qoplaydi. Bunday joylar to‘rtta. Qishda pomidor va kuzda gullar yetishtirilishiga qarshi emasman, lekin oilamning sog’lig’i muhimroq”, — deydi foydalanuvchi.
Boshqa bir foydalanuvchi qo’shimcha qiladi: “Tutun Chilonzor va Katartalgacha yetib keladi. Kechqurun chiroqqa qarash qo‘rqinchli. Hammasi shunday ko‘rinadiki, barcha ekologlar va prokurorlar boshqa shaharda yashaydi va bu havodan nafas olmaydi. Muammoni 24 soat ichida hal qilish mumkin. Aftidan, jarimalar bizning o‘pkamizdan muhimroq. To’lading — va tutab davom et, chunki bu barcha pomidor va gullarni sotish orqali qoplanadi”.
Nima uchun issiqxonalar tutayapti va havoni ifloslantirmoqda?
Issiqxonalarning havoni ifloslantirish muammosi ularning isitish tizimlariga bog’liq. Toshkentning chekka hududlaridagi ko’plab issiqxonalar ko‘mir, mazut yoki hatto eski shinalarni yoqib isitiladi. Bu yoqilg’ilar yonishi natijasida atmosfera zararli moddalar, jumladan, karbonat angidrid, oltingugurt va azot oksidlari, hamda ko’mir tutuni chiqariladi.
Issiqxonalar bu yoqilg’ini ishlatadi, chunki gaz yoki elektr kabi toza energiya manbalariga nisbatan ancha arzon. Natijada, issiqxonalardan ko’tarilayotgan qora tutun havoni zaharlab, bu hududda yashovchilarning sog‘lig‘iga zarar yetkazmoqda. Issiqxona egalarining ko’pchiligi ekologik toza isitish manbalaridan foydalanishga moliyaviy jihatdan qodir emaslar. Shuningdek, ular gaz ta’minoti istalgan paytda to’xtatilishi mumkinligini tushunib turishadi, shunda barcha ekinlar nobud bo‘lishi mumkin. Natijada ular arzon, lekin zararli yoqilg’ini ishlatishda davom etishadi.
Issiqxonalarning ifloslanishiga qarshi qanday kurashish mumkin?
- Ekologik toza energiya manbalariga o’tish. Ifloslanishni kamaytirishning eng samarali usullaridan biri — ko‘mir va mazutni gaz yoki elektr kabi toza energiya manbalariga almashtirish. Ammo ko’plab tadbirkorlar bunday modernizatsiyaga qo’shimcha xarajatlarni ko’tarishga tayyor emaslar, bu esa zararli texnologiyalarni davom ettirishga olib keladi.
- Qattiq nazorat va muntazam tekshiruvlar. Issiqxonalar ustidan nazoratni kuchaytirish va ularning faoliyatini muntazam ravishda tekshirib turish kerak. Iflos texnologiyalardan foydalanganlik uchun jarimalarni shu darajaga ko’tarish kerakki, issiqxona egalari uchun jihozlarni modernizatsiya qilish jarimani to’lashdan ko’ra foydaliroq bo’lsin.
- Davlat tomonidan modernizatsiyani qo’llab-quvvatlash. Ekologik toza isitish tizimlariga o’tishni rejalashtirayotgan tadbirkorlar uchun subsidiya yoki imtiyozli kreditlar taqdim etish zararli metodlardan voz kechish uchun yaxshi rag’bat bo’lishi mumkin.
- Ekologlarning nazoratini kuchaytirish. Mahalliy hokimiyatlar issiqxonalarning faoliyatini monitoring qilish uchun maxsus guruhlar tuzishi kerak. Bu ifloslanish manbalarini tezkorlik bilan aniqlash va ularga o’z vaqtida chora ko’rish imkonini beradi.
- Jamoatchilik faolligi. Jabrlangan hududlarning aholisi mahalliy hokimiyatlarga faol murojaat qilib, vaziyatni yaxshilashni talab qilishi kerak. Ijtimoiy tarmoqlar va “Potrebitel.uz” kabi hamjamiyatlar ushbu muammoga e’tibor qaratishda muhim rol o’ynamoqda, lekin haqiqiy o’zgarishlar uchun hokimiyat va tadbirkorlarga bosim o’tkazishni davom ettirish zarur.
Umuman olganda, issiqxonalardan chiqayotgan havoning ifloslanishi muammosi kompleks yondashuv va qat’iy choralarni talab qiladi. Faqatgina jarimalar tizimi bilan bu muammoni hal etib bo’lmaydi.
Maqolada sun’iy intellekt tomonidan amalga oshirilgan tarjima sababli xatolar bo‘lishi mumkin. Tafsilotlarni aniqlash uchun maqolaning ruscha versiyasiga murojaat qiling. Agar xatoliklarni sezsangiz, materialni tuzatish uchun Uzvaibik_bot telegram-botiga yozishingiz mumkin.