Бу мақола шунингдек қолган тилларда ҳам мавжуд:
English 
Русский (Russian)
Кўплаб ўзбекистонликлар учун уй-жой сотиб олиш билан боғлиқ муаммолар ҳанузгача долзарб бўлиб қолмоқда. Қурилиш соҳасининг фаол ривожланишига қарамай, кўплаб харидорлар қурилиш компаниялари билан ўзаро ҳамкорликда қийинчиликларга дуч келмоқда. Яқинда ўтказилган тадқиқотлар ва Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитасига келиб тушган мурожаатлар натижасида ўзбекистонликлар янги қурилган уйларни сотиб олишда дуч келаётган қатор асосий муаммолар аниқланди. Оддий қилиб айтганда, булар: қурилиш сифатининг пастлиги, уйни топшириш муддатларининг кечикиши, мулкни расмийлаштириш билан боғлиқ муаммолар ва бошқа бир қатор қийинчиликлар.
Қўмита маълумотларига кўра, жорий йилнинг бошидан бери уларга кўп қаватли уйларнинг қурилиши ва хариди билан боғлиқ 450 га яқин шикоятлар келиб тушган. Қуйида ўзбекистонликлар томонидан таъкидланган асосий муаммолар ҳақида сўз юритамиз.
Қурилиш муддатларининг кечикиши
Энг кўп учрайдиган шикоятлардан бири — бу объектларни топшириш муддатларига риоя қилинмаслиги. Қурилиш босқичида уй-жой сотиб олиш учун маблағ сарфлаган харидорлар ишларнинг якунланишини ваъда қилинганидан анча узоқроқ кутишга мажбур. Қурилиш компаниялари объектларни бир неча ойдан, баъзида эса йиллар давомида кечиктиради, бу эса харидорлар учун молиявий йўқотишларга олиб келади. Чунки уларнинг кўпчилиги ҳанузгача ижара ҳақи тўлашда давом этмоқда ёки ўз уйига кўчиб ўтиш режаларини амалга ошира олмайди.
Чиновниклар таъкидлашича, бундай ҳолатлар тобора кўпроқ тарқалмоқда. Қурилиш компаниялари ўз мажбуриятларини зиммасига олиб, шартномаларда кўрсатилган муддатларга қатъий риоя қилишлари жуда муҳим, акс ҳолда қурилиш бозорига бўлган ишонч сусайиши мумкин.
Қурилиш сифатининг пастлиги
Ёш қурилиш объектларидаги яна бир жиддий муаммо — қурилишнинг сифатсизлиги. Айрим қурилиш компаниялари материалларга тежашади, арзон ва сифатсиз жиҳозлардан фойдаланадилар, бу эса биноларнинг бардавомлиги ва хавфсизлигига салбий таъсир қилади. Харидорлар сув ўтказмаслик, деворларда ёриқлар, ёмон товуш изоляцияси ва уйни қабул қилиб олгандан бир неча ой ўтиб пайдо бўладиган бошқа нуқсонларга дуч келмоқдалар.
Муаммо шу билан ҳам ёмонлашадики, кўплаб қурилиш компаниялари харидорларнинг даъволарини эътиборсиз қолдириб, нуқсонларни бартараф этишга шошилмайдилар. Кафолат мажбуриятлари кўпинча бажарилмайди, бу эса уй эгалари учун қўшимча таъмирлаш ва квартирани яшаш учун яроқли ҳолга келтириш харажатларини келтириб чиқаради.
Лойиҳа ҳужжатларига риоя қилинмаслиги
Кам эмас учрайдиган муаммо — бажарилган ишлар лойиҳа ҳужжатларига мос келмаслиги. Қурилиш компаниялари кўпинча лойиҳада кўрсатилган ҳажм ва иш турларини бажармайдилар ёки харидорларни хабардор қилмасдан, планировка ва ишлатилган материалларни ўзгартириб юборадилар. Натижада, харидорлар кутганларидан тамоман бошқа маҳсулотни қабул қилиб оладилар.
Кўплаб харидорлар қурилиш компаниялари олдин келишилган шартларни мижозлар билан келишмасдан ўзгартиришлари ҳақида шикоят қиладилар, бу уларнинг ҳуқуқларини жиддий равишда бузади.
Мулкни расмийлаштиришдаги муаммолар
Харидорлар дуч келадиган асосий муаммолардан бири — бу сотиб олинган уй-жойга бўлган ҳуқуқни расмийлаштиришдаги қийинчиликлар. Айрим ҳолларда қурилиш компаниялари квартирага мулк ҳуқуқини расмийлаштириш учун зарур бўлган ҳужжатларни тақдим этишга қодир эмас, бу эса харидорлар учун қўшимча тўсиқлар яратиб, жараённи кечиктиради.
Рекламалардаги ваъдаларнинг бажарилмаслиги
Қурилиш компаниялари мижозларни жалб қилиш мақсадида кўпинча: «экологик материаллар», «ривожланган инфратузилма», «замонавий болалар майдончалари» ва бошқа «бонуслар»ни ваъда қиладилар. Бироқ амалда ушбу ваъдаларнинг кўпчилиги бажарилмайди. Харидорлар сифатсиз ички таъмир билан квартиралар, ваъда қилинган қулайликлар ва инфратузилмасиз уйларни қабул қилиб оладилар, бу эса кўчиб кириш жараёнида ёқимсиз сюрприз бўлиб чиқади.
Молиявий фирибгарликлар
Айрим номаълум қурилиш компаниялари бир кунлик фирмаларни ташкил қиладилар, мижозлардан олдинги тўловларни олгандан кейин қурилишни тугатмасдан бозордан ғойиб бўладилар. Натижада, харидорлар уй-жойсиз ва маблағсиз қоладилар, улар бир неча йиллар давом этиши мумкин бўлган суд ишлари орқали адолат излашга мажбур бўладилар.
Ҳозирги муаммоларни ҳал қилиш учун мамлакатимизда яқин келажакда эскроу-счётлар механизмини жорий этиш режалаштирилмоқда. Эскроу-счётнинг моҳияти шундаки, харидорлар пулни бевосита қурилиш компаниясига эмас, балки махсус банк ҳисобварағига тўлайдилар. Бу маблағлар қурилиш компанияси шартномада кўрсатилган барча шартларни, жумладан уй-жойни қуриш ва белгилаб қўйилган муддатларда уни эгасига топшириш шартларини бажармагунча банкда сақланади.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг
