Бу мақола шунингдек қолган тилларда ҳам мавжуд:
English 
Русский (Russian)
Дунё олимлари XEC деб номланган янги коронавирус штаммининг тарқалишига оид хавотирда. Бу штамм ҳозиргача 27 мамлакатда аниқланган бўлиб, мутахассисларнинг тахминига кўра, тез орада у коронавируснинг асосий кўринишига айланиб, илгариги версияларни ўз ўрнидан сиқиб чиқариши мумкин. Янги штаммнинг Ўзбекистон аҳолиси учун қанчалик хавфлилиги ва у юртимизда аниқланган ёки аниқланмаганлиги ҳақидаги саволлар кўпчиликни қизиқтирмоқда. Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги қўмитасининг биринчи ўринбосари Нурмат Атабеков ушбу ҳолатга ўз муносабатини билдирди.
XEC штамми ҳақида нима маълум?
XEC — бу янги коронавирус штамми бўлиб, у “омикрон” штаммининг икки кўриниши: KS.1.1 ва KP.3.3 комбинацияси сифатида вужудга келган. Бу штамм илк бор 2023 йилнинг июнь ойида Германияда аниқланган ва шундан бери дунё бўйлаб тез тарқала бошлаган. Халқаро экспертлар шу қиш мавсумида XEC коронавируснинг энг кўп тарқалган штаммига айланиши мумкинлигини таъкидламоқда, аммо шуни ҳам эслатиб ўтишмоқдаки, касаллик нисбатан енгил кечмоқда.
XEC штамми қанчалик хавфли?
Нурмат Атабековнинг айтишича, XEC штамми оддий шамоллаш ёки гриппга ўхшаш клиник кўринишларга эга. Асосий симптомлар енгил нафас қисиши, узоқ муддатли йўтал, вақтинчалик таъм ва ҳидни йўқотиш, шунингдек, умумий ҳолсизликни ўз ичига олади. Муҳими, бу штамм билан боғлиқ касаллик одатда жиддий асоратларсиз ва касалхонага ётқизилишсиз ўтиши кузатилмоқда.
XEC га қарши мавжуд вакциналар самаралими?
Мутахассислар, коронавирусга қарши қўлланилаётган барча вакциналар, жумладан, Ўзбекистонда фойдаланилаётганлари ҳам XEC штаммига қарши самаралилигини сақлаб қолишини таъкидламоқда. Бу янги вакцина яратишга ҳозирча эҳтиёж йўқлигини ва вакциналанганлар ўзларини ҳимояланган деб ҳис қилишлари мумкинлигини англатади.
Ўзбекистонда XEC аниқланганми?
Нурмат Атабеков ҳозирча янги XEC штамми Ўзбекистонда аниқланмаганлигини тасдиқлади. Шу билан бирга, мамлакатда етарлича вакцина захираси мавжуд бўлиб, бу умумий иммунитетни юқори даражада ушлаб туришга ёрдам беради. Бу эса эпидемияларнинг кенг кўламда тарқалишини олдини олишга хизмат қилади.
Келажакда нима кутмоқдамиз?
Пандемия бошланганидан бери SARS-CoV-2 вируси тахминан 40 000 та мутацияни бошдан кечирди, аммо уларнинг камдан-ками касалликнинг тарқалиши ва оғирлигига жиддий таъсир кўрсатди. Атабековнинг фикрича, янги штаммларнинг пайдо бўлиши ҳақида ҳадикка тушиш керак эмас, чунки уларнинг кўпчилиги соғлиқ учун жиддий хавф туғдирмайди. У фуқароларни ортиқча хавотирга тушмасликка, санитария тавсияларига риоя қилишга ва вақтида вакцина олишга чақирди.
Шундай қилиб, янги XEC штамми олимлар орасида қизиқиш ва хавотир уйғотса-да, ҳозирча у Ўзбекистонда рўйхатга олинмаган ва мавжуд профилактика ва вакцинация чоралари унга қарши самаралилигини сақлаб қолмоқда.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг