Бу мақола шунингдек қолган тилларда ҳам мавжуд:
English 
Русский (Russian)
Ўзбекистонда кибержиноятчилар фуқароларни алдашнинг янги усулини ўйлаб топдилар, улар машҳур “Очиқ бюджет” (Open Budget) лойиҳасидан фойдаланмоқдалар. Бу лойиҳада фуқаролар турли ташаббусларга овоз беришлари мумкин, ва энг кўп овоз олганлар давлат молиялаштиришини олади. Бироқ, фирибгарлар ушбу лойиҳада ўз овозларини сотишга ўрганиб қолганларнинг ҳисобига пул ишлаш усулини топдилар.
Фирибгарлик схемаси оддий: йилда икки марта мамлакатда “Очиқ бюджет” натижалари чиқарилади ва бу вақтда овоз савдогарлари фаоллашади. Одамларга уларнинг овозлари эвазига пул, озиқ-овқат маҳсулотлари ва ҳатто автомобильлар таклиф этилади. Мошенниклар ушбу талабдан фойдаланиб, ўзбек фуқароларининг банк карталаридан пул ўғирлашни мақсад қилдилар.
Улар ижтимоий тармоқларда овоз учун 50 доллар ва ундан юқори миқдорда тўлаш таклифини бериб, реклама жойлаштирадилар. Шу таклифга рози бўлганларга овоз бериш учун ҳавола юборилади. Кейин фуқаро телефон рақамига SMS-код келади, уни фирибгарлар овоз беришни тасдиқлаш учун зарур деб айтадилар. Аслида эса, ушбу код жабрланувчининг картасини фирибгарлар ҳисобига боғлаш учун ишлатилади, бу эса уларга пулларни ечиб олиш имконини беради.
Бундай схемалар интернетдагина эмас, балки кўчаларда ҳам амалга оширилади. Мошенниклар метро бекатлари ёнидаги одамларга мурожаат қилиб, уларнинг овозларини сотиб олишни таклиф қиладилар. Улар картага кириш ҳуқуқини олгач, пулларни дарҳол ечиб олмайдилар, шу билан жабрланувчи ҳеч нарсани сезмайди. Пуллар асосан тунда, одам ухлаганда ечиб олинади.
Киберхавфсизлик бўйича мутахассислар фуқароларни эҳтиёт бўлишга ва ўз шахсий маълумотларини, жумладан, SMS-кодларни бегона одамларга бермасликка чақирмоқда. Қонунга мос овоз бериш жараёни иштирокчилардан махфий маълумотларни учинчи шахсларга беришни талаб қилмаслигини ёдда сақлаш муҳим.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг
