Бу мақола шунингдек қолган тилларда ҳам мавжуд:
English 
Русский (Russian)
Ўзбекистон аэропортларида маймунчечак касаллиги тарқалишининг олдини олиш учун бир қатор чоралар кўрилмоқда. Бу қадамлар аҳолини ҳимоя қилиш ва касалликнинг чет элдан кириб келишига йўл қўймасликка қаратилган, гарчи вируснинг асосий тарқалиш ўчоғи тўғридан-тўғри авиақатновлар мавжуд бўлмаган Африка мамлакатларида бўлса-да.
Бу йўналишдаги ишларнинг асосий қадамларидан бири 20-21 август кунлари Санитария-эпидемиологик осойишталик маркази билан ҳамкорликда ташкил этилган семинарлар бўлди. Бу семинарлар аэропортлардаги тиббиёт ходимлари учун ўтказилди ва улар маймунчечак касаллигининг этиологияси, клиникаси, эпидемиологияси, диагностикаси ва профилактикаси бўйича чуқур билимларга эга бўлишди. Бундай тадбирлар тиббий хизматларнинг касалликка тайёрлигини ошириш ва тезкор жавоб беришни таъминлашга қаратилган.
Бундан ташқари, республикадаги барча халқаро аэропортларда санитария-пропаганда ишлари кучайтирилмоқда. Аэропорт ходимларига маймунчечак касаллиги аломатлари ва унинг профилактикаси ҳақида тушунтириш берилади, шунингдек, касаллик аломатларини визуал аниқлаш бўйича ўқув машғулотлари ўтказилади. Бу чоралар ходимларга касалликнинг эҳтимолий ҳолатларини ўз вақтида аниқлаш ва тегишли чоралар кўриш имконини беради.
Вируснинг эҳтимолий тарқалишининг олдини олишда муҳим воситалардан бири бу аэропортларда доимий равишда тепловизорларни ўрнатишдир. Бу қурилмалар йўловчиларнинг ҳароратини масофадан ўлчаш имконини беради, бу эса касаллик аломатларидан бири бўлиши мумкин бўлган иситмали одамларни тезда аниқлаш имконини беради.
Uzbekistan Airports тиббий таъминлашни ривожлантириш бўлими ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) маълумотларига кўра, маймунчечакнинг янги штамми асосан тўғридан-тўғри авиақатновлар мавжуд бўлмаган Африка мамлакатларида тарқалмоқда. Шунга қарамай, кўрилаётган эҳтиёт чоралари аҳоли хавфсизлигини таъминлаш ва эҳтимолий таҳдидларнинг олдини олишда муҳим роль ўйнайди.
Кўрилган чоралар Ўзбекистон ҳукумати томонидан жамоат саломатлигига жиддий ёндашувни ва эҳтимолий эпидемиологик чақириқларга тезкор жавоб беришга тайёрлигини таъкидлайди. Глобал аҳоли мобиллиги шароитида бу чоралар халқаро транспорт йўлаклари орқали касалликларнинг тарқалишини олдини олиш ва ҳимоя қилишнинг муҳим элементи ҳисобланади.
Маймунчечак ҳақида нима билиш муҳим
Маймунчечак ўта юқумли вирусли касаллик ҳисобланади. Аввалига вирус ҳайвонлардан одамларга юқади, лекин эндиликда у одамдан одамга тўғридан-тўғри жисмоний контакт орқали, масалан, жинсий алоқа давомида, шунингдек, ҳаво-томчи йўли билан – агар касал одам бошқа одамнинг юзига нафас олса ёки яқин масофада гапирса – юқиши мумкин.
Вирус шунингдек, тўшак ёстиғи, кийим-кечак ва сочиқлар каби предметларга тегиш орқали ҳам тарқалиши мумкин.
Маймунчечак касаллиги касалланган ҳайвонлар – маймунлар, каламушлар ва тиёншарлар билан яқин алоқа орқали ҳам юқиши мумкин.
Касаллик гриппга ўхшаш симптомлар билан бирга, терида тошмалар ва пуфакчалар билан намоён бўлади. Тошмалар кўпинча юзда пайдо бўлиб, кейинчалик баданнинг бошқа қисмларига, кўпроқ ҳолларда кафтлар ва оёқлар (товонлар)га тарқалади.
Оғир ҳолларда тошмалар бутун тана бўйлаб, айниқса оғиз, кўз ва жинсий аъзоларни қамраб олиши мумкин.
Тошмалар, улар жуда қичиштирувчи ёки оғриқли бўлиши мумкин, бир неча босқичдан ўтади. Охир-оқибатда, тошмаларнинг ўрнида қават пайдо бўлади, у кейинчалик тўкилиши мумкин. Бу жароҳатлар пайдо бўлишига олиб келиши мумкин.
Касалликнинг умумий давомийлиги 14 дан 21 кунгача, у ўз-ўзидан ўтиб кетиши мумкин. Аммо баъзи ҳолларда вирус билан зарарланиш ўлим билан тугаши мумкин (ўртача 100 ҳолатдан 4 тасида), айниқса, заиф гуруҳлар, жумладан, кичик болалар орасида.
Вирус билан касалланган одам билан яқин алоқа қилган ҳар қандай одам вирус билан зарарланиши мумкин. Кичик болалар иммунитет тизими шаклланиш жараёнида бўлгани сабабли, энг заифлар қаторида бўлиши мумкин. Баъзи мутахассислар кичик болалар бир-бирлари билан яқинроқ ўзаро алоқада бўлганлари учун юқумли касалликларга кўпроқ мойил эканликларини таъкидлайдилар.
Иммунитети заиф одамлар ва ҳомиладор аёллар ҳам кўпроқ заифдирлар.
Маймунчечак билан касалланганлар билан яқин алоқадан сақланиш ва қўлларни совун билан ювиш тавсия этилади. Касалланганлар уларнинг тана бўйлаб тарқалган барча тошмалари йўқолгунга қадар атрофдаги одамлардан ўзларини изоляция қилишлари керак.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг
