Бу мақола шунингдек қолган тилларда ҳам мавжуд:
English 
Русский (Russian)
Таҳлилчи Тимурмалик Эльмурадов ўтган ҳафтада Ўзбекистоннинг “яширин” иқтисодиёти ҳақида тарқалган маълумотлар атрофидаги вазиятни изоҳлаб берди, бу ҳолат кенг жамоатчилик орасида катта шов-шувга сабаб бўлди. Кўплаб ОАВ ва Телеграм каналлари мамлакатнинг “яширин” иқтисодиёти ҳажми 100 триллион сўмга етганини хабар қилган, бу эса мутахассислар орасида ҳайрат уйғотди. Чунки олдинлари “яширин” иқтисодиётни ялпи ички маҳсулотнинг 40-50 фоизига тенг деб баҳолашган бўлса, хабар қилинган 100 триллион сўм атрофидаги рақамлар атиги 8 фоизни ташкил этади.
Эльмурадовнинг тушунтиришича, бу ноаниқлик нотўғри таржима ва мавзудаги умумий билимсизлик сабабли юзага келган. У “яширин иқтисодиёт” термини ноқонуний эканлигини, расмий ҳужжатларда эса бошқа тушунчалар – “норасмий”, “ёпиқ” ва “ноқонуний” иқтисодиёт қўлланилишини таъкидлади.
“Норасмий” иқтисодиёт бу – расмийлаштирилмаган фаолиятларни ўз ичига олади. Масалан, шахс шартнома тузмасдан ишлаганида, мисол учун, уйда мебел йиғувчи усталар.
“Ёпиқ” иқтисодиёт бу – солиқлардан қочиш, даромад ва айланмаларни камайтириш. Масалан, дўконда 10 киши ишласа, лекин фақат 5 таси расмийлаштирилган бўлса.
“Ноқонуний” иқтисодиёт бу – фоҳишалик, наркотик моддалар савдоси ва бошқа жиноий фаолиятларни ўз ичига олади.
Эльмурадов рақамларга қайтиб, хабарларда келтирилган 100 триллион сўм 2023 йилдаги Ўзбекистоннинг “ёпиқ” иқтисодиётига тегишли эканлигини, “яширин” иқтисодиётга эмаслигини тушунтириб ўтди. “Норасмий” иқтисодиёт 323,3 триллион сўмга баҳоланган, “ноқонуний” иқтисодиёт эса бу ҳолатда инобатга олинмаган.
Барча рақамларни йиғганда, “кўзга кўринмайдиган” иқтисодиётнинг умумий ҳажми 422,9 триллион сўмни ташкил этади. Бу эса олдин айтилган Ўзбекистон ЯИМнинг 40 фоизи бўлиб чиқади.
Шундай қилиб, эксперт терминларни chalkashtirmaslikka va axborot manbalariga diqqat bilan e’tibor qaratishga chaqiradi.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг