Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud:
English 
Русский (Russian)
Тошкент шаҳар ҳокимияти шошилинч тартибда шаҳарнинг олти туманида реновацияни бошлашни режалаштирмоқда. Хусусан, Мирзо-Улуғбек, Сергелий, Шайхонтоҳур, Чилонзор, Яшнобод ва Яккасарой туманлари ҳақида гап кетмоқда. Реновация режаси эски уйларни бузиш ва ушбу ҳудудларни янги кўп қаватли биноларни қуриш учун қурилиш компанияларига беришни назарда тутади. Ўз ўрнида бузилган уйлар эгаларини янги қурилган уйлардан квартиралар билан таъминлаш кўзда тутилган. Бироқ, ушбу ташаббус УзЛиДеП ва Экологик партия депутатлари томонидан танқидга учради. Парламент аъзолари мавжуд қонунчилик механизмлари реновация жараёнини етарлича тартибга солмайди, бу эса уй эгаларининг ҳуқуқларини бузилишига ҳамда дарахтларни кесилишига олиб келиши мумкинлигини таъкидладилар.
УзЛиДеП партияси шаҳар уй-жой фондини, айниқса авария ҳолатидаги кўп қаватли уйларни янгилаш дастурларининг муҳимлигини тан олади. Бироқ, депутатлар бу дастурлар хусусий мулк дахлсизлигини бузмаслиги кераклигини таъкидлайдилар. Реновация фақат барча иштирокчиларнинг ҳуқуқларини кафолатлайдиган тегишли қонунлар қабул қилинганидан сўнг амалга оширилиши керак.
2024 йил 25 мартдаги 149-сонли Вазирлар Маҳкамаси қарори билан белгиланган реновация қоидалари кўп қаватли уйларда реновация ўтказиш тартибини аслида белгилаб беради. Бироқ, бу тартибни хусусий уй-жойлар ва кўп қаватли уйлардаги нотурар жойларга қўллаш мақсадга мувофиқ эмас.
Депутатлар шаҳар ҳокимияти диққат қаратиши лозим бўлган бир қатор масалаларни таъкидладилар. Биринчидан, бу мулк эгасининг мулкни бузишга розилигини олиш зарурати, шунингдек, мол-мулкнинг бозор қиймати ва етказилган зарарни олдиндан қоплаш билан боғлиқ.
Бундан ташқари, агар хусусий уйлар ва нотурар жойлар жойлашган ерлар хусусийлаштирилган бўлса, реновация фақат мазкур ер участкалари ва улардаги объектларни такрорий сотиб олиш шарти билан амалга оширилиши мумкин.
Шунинг учун партия реновация лойиҳаларини амалга оширишда шошма-шошарликка йўл қўймаслик ва амалиёт ишларини тегишли қонун қабул қилинганидан сўнг бошлаш зарурлигини таъкидлайди.
Экологик партия ҳам уйларни шошилинч бузишга қарши чиқади. Депутатлар бундай лойиҳалар экологик жиҳатларни ҳисобга олиб, атроф-муҳитга минимал зарар билан амалга оширилиши кераклигини таъкидлайдилар. Шунингдек, янги қурилмалар замонавий экологик стандартларга мос келиши ва шаҳар аҳолисига зарар етказмаслиги муҳим.
Депутатлар шаҳар ҳокими қарорида кўрсатилган туманларда кўп йиллик чинорлар ва бошқа ноёб дарахтлар мавжудлигини таъкидладилар. Шу асосда Экологик партия реновация лойиҳаларини амалга оширишдан олдин шаҳар ҳокимияти қуйидаги масалаларни ҳал этиши керак, деб ҳисоблайди:
Биринчидан, қонунларимизга мувофиқ, шаҳарсозлик ҳужжатлари лойиҳалари жамоатчилик муҳокамасидан ўтиши ва аҳоли бу ҳудудларнинг экологик ҳолати тўғрисида хабардор қилинишини таъминлаш керак.
Иккинчидан, Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги билан биргаликда белгиланган реновация ҳудудларида барча дарахт ва буталарни ҳамда яшил майдонларни аниқ ҳисобга олиш ва инвентаризациядан ўтказиш зарур.
Учинчидан, ҳар бир лойиҳа ҳудуди мавжуд дарахтлар ва яшил зоналарни сақлаб қолишни ҳисобга олган ҳолда экологик экспертизадан ўтиши ва ушбу экспертиза натижалари жамоатчиликка маълум қилиниши керак.
Тўртинчидан, 10 йилдан ортиқ дарахтларни сақлаб қолиш, уларнинг бошқа жойга кўчирилишига йўл қўймаслик, шунингдек, ҳудуднинг экологик қиёфаси ўзгармаслиги керак.
“Биз ҳар бир лойиҳа ва қурилиш ишларини аввало атроф-муҳитга зарар етказмасдан амалга оширилишини қўллаб-қувватлаймиз. Дарахтларни кесгандан ёки бошқа йўллар билан йўқ қилгандан кейин компенсация талаб қилиш эмас, биз учун аввало ўша дарахтларнинг ўз ўрнида яшнаб туриши муҳим. Реновация давомида бир дона дарахтга ҳам зарар етказилмаслиги лозим. Бу масалани Бош прокуратура, Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги қатъий назоратга олиши керак”, – таъкидладилар депутатлар.
Умуман олганда, Тошкентда реновация масаласи жиддий баҳс-мунозараларга сабаб бўлмоқда. Депутатлар ўз мулкдорлари ҳуқуқларини ҳамда экологияни ҳимоя қилувчи аниқ қонунчилик механизмларини ишлаб чиқишни талаб қиладилар. Бундай чораларсиз реновация лойиҳаларини амалга ошириш салбий оқибатларга ва ижтимоий норозиликка олиб келиши мумкин.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг