Bu maqola shuningdek qolgan tillarda ham mavjud: English Русский (Russian)
Тошкентда 20 та ер устидан пиёдалар ўтиш йўлаклари қурилиши режалаштирилмоқда, умумий қиймати 107,2 миллиард сўм. Халқ депутатлари кенгаши бу ишларни бошлаш учун 53,6 миллиард сўм ажратиш тўғрисида қарор қабул қилди. Бироқ, мутахассислар ва жамоатчилик бу қарорнинг самарадорлигига жиддий шубҳа билдирмоқда. Шаҳарга барча фуқароларнинг манфаатларини ҳисобга олувчи, кўпроқ ўйланган ва рационал ечимлар керак.
Молиявий харажатлар
Ер устидан пиёдалар ўтиш йўлакларини қуриш катта молиявий сарф-харажатларни талаб қилади. Лойиҳанинг режалаштирилган қиймати 107,2 миллиард сўм бўлиб, бу бюджет маблағларидан оқилона фойдаланиш масаласини ўртага қўяди. Бу маблағларни бошқа, шаҳар ва унинг аҳолисига кўпроқ фойда келтирадиган устувор ва самарали инфратузилма лойиҳаларига йўналтириш мумкин эди.
Доступность ва қулайлик
Ер устидан ўтиш йўлаклари кўпинча пиёдаларнинг аксарияти, айниқса, ёши катталар, ногиронлар ва кичик болалари ёки аравачалари бўлган ота-оналар учун ноқулай бўлиб чиқади. Зинапоялар ёки эскалаторлардан кўтарилиш қўшимча жисмоний куч талаб қилади, бу эса бундай ўтиш йўлакларини кўпчилик фуқаролар учун номақбул қилади. Шунингдек, бу иншоотлар камдан-кам ҳолларда лифтлар ёки подъемниклар билан жиҳозланган, бор жойларда эса жиҳозлар ишламайди.
Хавфсизлик
Ер устидан ўтиш йўлаклари хавфсизлик иллюзиясини яратади, аммо амалда йўл ҳаракати муаммоларини ҳал қилмаслиги мумкин. Ҳайдовчилар уларнинг остида йўлларда катта тезликка эришишда давом этадилар, бу эса ЙТҲ хавфини оширади. Бундан ташқари, пиёдалар кўпинча ўтиш йўлакларини эътиборга олмасдан, рухсат этилмаган жойларда йўлни кесиб ўтишни афзал кўрадилар, бу ҳам хавфсизлик даражасини пасайтиради.
Эстетика ва шаҳар манзараси
Ер устидан ўтиш йўлакларининг улкан иншоотлари шаҳарнинг ташқи кўринишига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Улар катта майдонни эгаллайди ва кўчаларнинг табиий ёритилиш ва шамоллашини тўсиб қўйиши мумкин. Визуал равишда, улар шаҳар манзарасини банд қилиб, шаҳар муҳитининг умумий қабул қилинишини ёмонлаштириши мумкин.
Алтернатив ечимлар
Мутахассислар ер ости ўтиш йўлакларини қуриш ёки ҳаракатни тартибга солиш тизимларини жорий қилиш каби алтернатив ечимларни кўриб чиқишни таклиф этмоқда, улар самаралироқ ва кам харажатли бўлиши мумкин. Масалан, қулай пиёдалар зоналарига эга бўлган ер устидаги тартибга солинадиган ўтиш йўлакларини яратиш ва йўлларда ёритишни яхшилаш катта молиявий харажатларсиз хавфсизлик ва қулайликни сезиларли даражада ошириши мумкин.
Эксперт фикри
Журналист ва продюсер Никита Макаренконинг сўзларига кўра, таклиф этилган режалар – бу фожиа ва жиноят. Республика раҳбарияти бу ақлсизликни тўхтатиши керак.
“ИБДД ИИВ бу лойиҳани қоралаб, баёнот беришлари керак. Иқтисодиёт ва молия вазирлиги, бюджет тақчиллиги шароитида, маблағларни оқилона сарфлашни олдини олиши керак. Илмий маълумотлар ва барча халқаро ташкилотлар ер устидан ўтиш йўлаклари кўчаларни хавфлироқ қиладиганлигини исботлади. Инсонлар улар сабабли ҳалок бўляпти! Ер устидан ўтиш йўлаклари – бу “каримовча” хато. Биз янги Ўзбекистонда бу нарсадан анча вақт олдин қутулдик, деб ўйлаган эдик”, – дея таъкидлади у.
Макаренко қўшимча қилди, ҳатто пойтахтнинг олдинги хокими Жаҳонгир Артиқхўжаев ҳам охирги йилда бу ишни тўхтатди.
“Катта афсуски, Умурзаков даврида транспорт ва инфратузилма соҳаси акфа-мэр давридан ҳам ёмонлашди. Қандай ёмон бўлиши мумкин, деб ўйлардик? Бироқ, янада ёмон бўлиши мумкинлиги аниқ бўлди”, – хулоса қилди у.
Матн ИИ томонидан таржима қилинган. Аниқроқ маълумот учун мақоланинг рус тилидаги вариантини фойдаланинг